Facebook 
Youtube 
Cá rô phi là loại thủy sản được nuôi khá phổ biến ở nhiều địa phương trên khắp cả nước. Là loài cá nước ngọt, nhưng cá rô phi có khả năng phân bố rộng cả trên thủy vực nước lợ hay nước mặn. Nhằm nâng cao chất lượng thịt và hiệu quả nuôi, thời gian qua, cá rô phi được chọn lọc, cải tiến giống khá mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu thị trường tiêu thụ. Các giống cá rô phi được nuôi phổ biến hiện nay là cá điêu hồng, cá rô phi dòng Gift và đặc biệt là cá rô phi đơn tính. Rô phi đơn tính là loài dễ nuôi, có sức sống mạnh, chất lượng thịt ngon nên cá rô phi thương phẩm xuất hiện thường xuyên tại các chợ nội địa Việt Nam. Đối với thị trường xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp chế biến Việt Nam cũng đã đưa cá rô phi vào nhằm đa dạng, phong phú mặt hàng cá xuất khẩu trên các thị trường như Mỹ, Châu Âu.
Là một trong những hộ có tiếng về nuôi tôm nước lợ của huyện Long Phú nói riêng và tỉnh Sóc Trăng nói chung. Cuối tháng 8 năm 2019, ông Võ Thanh Vân ở ấp 2, thị trấn Long Phú, huyện Long Phú gây bất ngờ đối với nhiều hộ nuôi lân cận khi quyết định chuyển hẳn 8 ao nuôi tôm với diện tích mỗi ao là 3.000 mét vuông sang nuôi cá rô phi đơn tính dòng Gift. Nhờ áp dụng tốt các kinh nghiệm tích lũy được trước khi triển khai mô hình nên tỉ lệ cá hao hụt trong quá trình thả nuôi của gia đình ông Vân là không đáng kể. Tính từ tháng 8 năm 2019 đến nay, 8 ao nuôi cá rô phi đạt sản lượng là 235 tấn; với giá bán luôn ổn định ở mức trên dưới 28 nghìn đồng/kg, gia đình thu được lợi nhuận hơn 1 tỷ đồng/8 ao nuôi sau khi đã trừ chi phí. Điều đáng phấn khởi là vào mỗi đợt thu hoạch đều được công ty, doanh nghiệp tìm đến kí kết hợp đồng bao tiêu. Ông Vân phấn khởi cho biết: “Thị trường tiêu thụ cá rô phi rất tốt. Có nhiều thương lái tìm đến thu mua, có nơi họ mua cao hơn so với giá công ty đưa ra từ 2 đến 3 nghìn đồng/kg. Nhìn chung mô hình này vừa đạt hiệu quả về kinh tế vừa rộng về đầu ra”.
Cũng theo ông Vân, nuôi cá rô phi không khác nhiều so với nuôi tôm nước lợ. Mọi khâu từ xử lí nước, cung cấp oxy đến cho ăn đều phải đảm bảo đúng quy trình kĩ thuật. Hiểu rõ thị trường ngày càng đòi hỏi cao về các sản phẩm thủy sản đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, ông Vân thường xuyên chủ động phối hợp cùng cán bộ khuyến nông tại địa phương theo dõi, kiểm tra bờ, ao nuôi, hoạt động của cá để kịp thời xử lí khi xuất hiện dấu hiệu bất thường. Nước được dùng để nuôi cá luôn được ông duy trì ở mức cần thiết, luôn chuẩn bị sẵn thuốc vi sinh để xử lí đáy ao, mặt nước, đáy nước,...
Tham quan mô hình nuôi cá rô phi đơn tính của ông Võ Thanh Vân
Mặc dù không phải là loại thủy sản mới, nhưng chỉ trong những năm gần đây, mô hình nuôi cá rô phi đơn tính mới bắt đầu khẳng định được những tiềm năng nổi trội về năng suất và hiệu quả kinh tế đối với vùng đất đa dạng: ngọt, lợ, mặn như Sóc Trăng. Đến nay, nhiều hộ nuôi tôm nước lợ còn chọn cá rô phi là đối tượng nuôi ghép với tôm hoặc thả nuôi luân canh trong ao tôm nhằm xử lí những vi sinh vật dưới đáy ao, làm sạch môi trường nước phục vụ cho vụ nuôi tôm tiếp theo. Đây cũng được xem là giải pháp nhằm chuyển hướng từ độc canh con tôm sang đa canh tại một số địa phương có nhiều diện tích nuôi tôm nước lợ như Vĩnh Châu, Trần Đề và Mỹ Xuyên.
Với những triển vọng từ mô hình, đầu tháng 6 năm nay, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sóc Trăng cũng đã triển khai mô hình trình diễn nuôi cá rô phi đơn tính tại khu nuôi tôm của gia đình ông Võ Thanh Vân với diện tích 600 mét vuông. Tham gia mô hình, hộ nuôi được Trung tâm hỗ trợ 50% con giống và 50% vật tư đầu vào phục vụ cho mô hình thả nuôi. Ngoài ra, Trung tâm còn trực tiếp hướng dẫn hộ nuôi về quy trình kĩ thuật từ khâu dọn vệ sinh bờ ao, đáy ao, xử lí nước và cách xử lí cá giống trước khi thả nuôi nhằm đảm bảo ngăn ngừa bệnh, giúp cá phát triển khỏe mạnh từ suốt quá trình nuôi đến khi thu hoạch.
Ngày 06/5/2016, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phê duyệt Quyết định số 1639/QĐ–BNN–TCTS về việc Quy hoạch phát triển cá rô phi đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 với mục tiêu đưa cá rô phi trở thành sản phẩm chủ lực sau tôm nước lợ và cá tra để đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và đa dạng hóa sản phẩm thủy sản xuất khẩu. Có thể thấy, việc thực hiện mô hình nuôi cá rô phi đối với người dân Sóc Trăng là không khó. Tuy nhiên, cũng như rất nhiều đối tượng cây trồng, vật nuôi khác, để mô hình phát triển lớn mạnh và bền vững cần có sự định hướng thị trường. Có giải pháp kiểm soát được diện tích thả nuôi và sản lượng cá thu hoạch so với nhu cầu thị trường nhằm đảm bảo sự ổn định cung – cầu một cách hợp lí, tránh ảnh hưởng đến hiệu quả nuôi.
Thạc sĩ Lâm Ánh Tiên – Phó trưởng phòng Kỹ thuật, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sóc Trăng nhấn mạnh: “Hiện tại thị trường nội địa đối với cá rô phi là khá phổ biến, muốn phát triển mạnh đối tượng này thì chúng ta cần phải hướng đến thị trường xuất khẩu. Khi đó, yêu cầu về chất lượng con cá phải đảm bảo sạch, truy xuất nguồn gốc và tính an toàn vệ sinh thực phẩm. Như vậy, chúng ta cần thực hiện tốt mối quan hệ mật thiết giữa người sản xuất và nhà tiêu thụ, đặc biệt là các đơn vị chế biến, xuất khẩu”.
Tại Sóc Trăng, tôm sú và tôm thẻ chân trắng đã khẳng định tính hiệu quả, nhưng độ rủi ro vẫn còn cao. Chính vì vậy, việc đa dạng hóa đối tượng nuôi thủy sản là hướng đi phù hợp nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế từ vùng sinh thái sẵn có trên địa bàn tỉnh. Qua đó, góp phần gia tăng giá trị, hiệu quả và phục vụ cho mục tiêu phát triển thủy sản của tỉnh nhà một cách bền vững trong thời gian tới.
