Giá cả

Cá tra

Giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL liên tục đứng ở mức thấp từ đầu năm 2020 tới nay; hiện nay giá 17.500 – 18.000 đ/kg đối với loại 700-800 g/con, trong khi giá thành sản xuất từ 21.000 - 22.000 đồng/kg, giảm 45% so với cùng thời điểm năm 2019.

Nguyên nhân, do Dịch COVID-19 lan rộng làm đình trệ hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu tại các thị trường, nhu cầu giảm, giá xuất khẩu hạ khiến xuất khẩu sang Trung Quốc giảm 20,2% và EU giảm 36%, xuất khẩu sang Mỹ giảm 15%, xuất khẩu sang ASEAN giảm 24,4%.Hiện nay tình trạng hạn mặn bất thường đã xảy ra ở ĐBSCL khiến cho vùng nuôi cá tra nguyên liệu bị ảnh hưởng, người nuôi ở một số địa phương đã ngưng thả nuôi do không đủ điều kiện nước, thủy lợi cho việc thả vụ mới.

Giá cá tra thịt trắng loại 1 tại Đồng Tháp. ĐVT: đ/kg (Nguồn: Tính toán từ số liệu của VASEP)

Tôm

Sau một thời gian sụt giảm do ảnh hưởng từ dịch COVID-19, từ đầu tháng 5/2020, giá tôm nguyên liệu tại ĐBSCL tăng trở lại và duy trì mức cao trong tháng 6/2020 ở mức: Tôm chân trắng loại 100 con/kg giá 95.000 - 100.000 đồng, tăng 15.000 - 20.000 đồng/kg so với cách đây 3 tháng. Tôm sú cỡ 30 con/kg giá 200.000 - 230.000 đồng, tăng 30.000 - 40.000 đồng/kg.

Nguyên nhân là tồn kho tại các thị trường lớn không nhiều, nhu cầu tiêu thụ tôm tại các nhà hàng, khách sạn giảm nhưng tăng tại siêu thị và hệ thống bán lẻ vì xu hướng mua về nhà chế biến trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19. Sản xuất tôm từ các nguồn cung chính của thế giới như Ấn Độ, Ecuador, Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia…đều đang gặp khó khăn do tác động của dịch COVID-19.

Do dịch bệnh diễn biến khó lường, Chính phủ Ấn Độ kéo dài phong tỏa, khiến chuỗi cung ứng tôm bị đứt gãy. Nuôi tôm Ấn Độ gặp khó khăn từ khâu con giống đến vấn đề đầu ra, giá tôm và sản lượng tôm sụt giảm mạnh. Ecuador cũng phải đối mặt với những thách thức tương tự Ấn Độ do COVID-19. Tôm nuôi Trung Quốc bị virus CIV-1 tấn công, gây thiệt hại không nhỏ. Indonesia, Thái Lan cũng bị tác động ít nhiều từ đại dịch, đây cũng là cơ hội cho xuất khẩu tôm của Việt Nam nếu đảm bảo được nguồn cung nguyên liệu.

Diễn biến giá tôm sú loại 30 con/kg tại ĐBSCL. ĐVT: đ/kg (Nguồn: Tính toán từ số liệu của VASEP)

Cung, cầu

Sản lượng

Trong 5 tháng đầu năm 2020, tổng sản lượng thủy sản cả nước ước đạt gần 3,04 triệu tấn, tăng 2,2% so với cùng kỳ năm 2019. Cụ thể, sản lượng khai thác đạt 1,5 triệu tấn, giảm 2,2% so với cùng kỳ năm 2019; trong đó, khai thác biển đạt 1,4 triệu tấn, giảm 2,1%.

Dù khai thác giảm, tuy nhiên sản lượng nuôi trồng đạt 1,54 triệu tấn, tăng 6,8% so với cùng kỳ. Trong đó, sản lượng cá các loại ước đạt 1,05 triệu tấn, giảm 2,8% (cá tra đạt 462.000 tấn, giảm 6,3%); sản lượng tôm các loại đạt 252.200 tấn, tăng 6,5% (tôm sú đạt 88.300 tấn, tăng 0,9%; tôm thẻ chân trắng đạt 104.900 tấn, tăng 9,5%).

Ước 6 tháng đầu năm 2020, tổng sản lượng thủy sản cả nước đạt gần 3,8 triệu tấn, tăng 1,4% so với cùng kỳ năm 2019. Trong đó, sản lượng khai thác đạt gần 1,9 triệu tấn, tăng 1,7%; nuôi trồng trên 1,9 triệu tấn, tăng 1,2%.

Nhập khẩu

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, nhập khẩu nhóm hàng thủy sản các loại về Việt Nam 5 tháng đầu năm 2020 đạt 698,97 triệu USD, giảm 4,2% so với cùng kỳ năm 2019, chiếm 0,7% trong tổng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa các loại của cả nước.

Thủy sản nhập khẩu về Việt Nam nhiều nhất có xuất xứ từ Ấn Độ, chiếm 13,6% trong tổng kim ngạch nhập khẩu thủy sản các loại của cả nước, đạt 95,14 triệu USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước; Na Uy là thị trường lớn thứ 2 cung cấp thủy sản cho VIệt Nam, chiếm 12% trong tổng kim ngạch, đạt 83,69 triệu USD, giảm 8,5% so với cùng kỳ năm trước;

Kim ngạch nhập khẩu thủy sản từ một số thị trường chính 5 tháng đầu năm 2020. (Nguồn: Tổng cục Hải quan)

Xuất khẩu

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 5/2020 đạt 641,81 triệu USD, tăng 4% so với tháng 4/2020 nhưng giảm 15,9% so với tháng 5/2019; Tính chung 5 tháng đầu năm 2020 kim ngạch đạt trên 2,89 tỷ USD, giảm 9,2% so với cùng kỳ năm 2019.

Nhật Bản đứng đầu về tiêu thụ thủy sản của Việt Nam, chiếm 19% trong tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước, đạt 547,53 triệu USD, giảm 1% so với cùng kỳ năm 2019.

Tiếp sau đó là thị trường Mỹ đạt 490,16 triệu USD, chiếm 17%, giảm 3,8%; Xuất khẩu sang EU đạt 425,19 triệu USD, chiếm 14,7%, giảm 13,2%; Trung Quốc đạt 373,18 triệu USD, chiếm 12,9%, giảm 2,3%; Hàn Quốc đạt 282,81 triệu USD, chiếm 9,8%, giảm 8,4%.

Kim ngạch xuất khẩu thủy sản từ một số thị trường chính 5 tháng đầu năm 2020. (Nguồn: Tổng cục Hải quan)

Cảnh báo, dự báo

Cảnh báo

Từ đầu năm 2020 đến nay xuất khẩu cá tra đối mặt với khó khăn khi dịch Covid-19 bùng phát ở nhiều nước trên thế giới. Dịch diễn biến phức tạp ở nhiều nước châu Âu, châu Á… đã làm tăng thêm khó khăn cho đầu ra cá tra trong thời gian tới và nếu không có giải pháp hợp lý, hiệu quả thì mục tiêu xuất khẩu cá tra khoảng 2,2 tỷ USD của năm 2020 sẽ khó đạt.

Dự báo

VASEP dự báo xuất khẩu thủy sản trong những tháng tới sẽ hồi phục dần vì thị trường EU đã bắt đầu mở cửa thông thương trở lại từ tháng 5/2020, nhu cầu sẽ tăng dần trong những tháng tới. Tuy nhiên, diễn biến dịch Covid còn phức tạp tại Mỹ và một số nước khác nên sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến thương mại thủy sản chung của toàn cầu. Do vậy, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam khó hồi phục mạnh trong những tháng cuối năm.

Dự kiến với đà tăng trưởng mạnh trong các tháng gần đây thì Nhật Bản sẽ tiếp tục là thị trường lớn nhất tiêu thụ thủy sản Việt Nam trong năm nay và sẽ bù đắp phần đáng kể cho sự sụt giảm tại các thị trường EU, Mỹ.

Dự báo xuất khẩu cá tra trong thời gian tới sẽ tăng do thủy sản là sản phẩm phục vụ nhu cầu thiết yếu nên dù dịch có kéo dài thì thị trường vẫn cần. VASEP cho rằng: Dù có những khó khăn nhất định song nhiều khả năng thị trường sẽ hồi phục sau dịch. Và thực tế thì thị trường Trung Quốc đã bắt đầu phục hồi do đó nhiều doanh nghiệp đang tập trung xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc và thị trường này được xem là thị trường quan trọng tạo sức bật phục hồi xuất khẩu cá tra. Bên cạnh đó, EU sẽ bắt đầu mở lại từng phần, doanh nghiệp nên đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường này. Ở các thị trường khác như ASEAN, Nhật Bản, Nga… các doanh nghiệp nên có hướng tiếp cận phù hợp.

Theo nhận định của VASEP, với tình hình dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp tại các thị trường xuất khẩu lớn, như: Mỹ, EU, Brazil… nên xuất khẩu cá tra quý 2/2020 vẫn giảm. Nếu quý 3/2020, tình hình dịch bệnh tại các nước đang là tâm dịch nằm trong tầm kiểm soát, hoạt động sản xuất, kinh doanh mở cửa trở lại thì xuất khẩu cá tra mới có cơ hội phục hồi.

Xuất khẩu tôm dự báo có nhiều cơ hội xuất khẩu hậu COVID-19 khi các đối thủ chính như tôm Ấn Độ, Ecuador và Thái Lan bị đình trệ bởi lệnh phong tỏa quốc gia, đơn hàng dịch chuyển sang Việt Nam sẽ nhiều hơn. Hiệp định EVFTA sắp có hiệu lực sẽ giúp ngành tôm Việt cạnh tranh tốt hơn ở Châu Âu, cùng với đó là thuế xuất khẩu tôm vào thị trường Mỹ thấp.

Tuy nhiên, tôm Việt Nam đang phải chịu tác động của dịch bệnh, hạn hán, xâm nhập mặn. Người dân được khuyến cáo mạnh dạn thả nuôi để đón đầu cơ hội giá tôm sẽ phục hồi tốt cuối năm nay nếu COVID-19 được kiểm soát hoàn toàn, nhu cầu thị trường hồi phục. Người nuôi nên đa dạng cỡ tôm khi thu hoạch, không nên chỉ tập trung vào cỡ lớn. Trong bối cảnh dịch COVID-19, các kênh tiêu thụ tôm cỡ lớn như: nhà hàng, khách sạn gần như đóng cửa nên nhu cầu giảm. Trong khi đó, do thu nhập giảm, người tiêu dùng sẽ chuyển sang sử dụng tôm cỡ trung và nhỏ nhiều hơn. xuất khẩu tôm Việt Nam dự kiến tiếp tục tăng trong tháng 7.

VITIC